ساکشن

ساکشن (Definition):

 

ساکشن کردن یک روش مصنوعی تمیز کردن راه هوایی در بیمارانی است که خود به تنهایی قادر به تمیز کردن

و خروج خلط و ترشحات نمی باشند.باید به طریق استریل انجام شود تا ضمن موثر بودن موجب کاهش عوارض گردد.

 

عوارض جانبی ساکشن (complication of suctioning) :

 

1- هایپوکسی

2- آریتمی

3- افت BP

4- آتلکتازی

5- عفونت ( در بیمار و پرستار) که در ساکشن تراکئوستومی علاوه بر عوارض فوق این عوارض نیز غیرقابل ذکر است.

6- صدمه به مخاط تراشه

7- خونریزی

8- تحریک عصب واک

9- سرفه حمله ای

10- ایست قلبی و حتی مرگ

 

استانداردهای ساکشن

 

1- بکار بردن روش استریل

2- سایز کتاتر ساکشن به اندازه ای باشد که کمتر از نصف ETT را اشغال کند (بسته به نوع ترشحات بیمار و بر اساس تشخیص پرستار)

نکته 1: می توان از کاتتر سایز بزرگ برای خارج کردن ترشحات غلیظ استفاده کرد

 

روش محاسبه سایز لوله ETT:

1- [ETT size – 2] × 2

2- [ETT size – 1] × 2

 

نکته 2: درصورت امکان از کاتترهای سایز کوچکتر استفاده شود زیرا این امر خود باعث می شود که هوا از اطراف کاتتر وارد ریه ها شود و از هیپوکسی جلوگیری نماید

 

 

 

 

 

 

3- هر بار ساکشن نباید بیش از 15 ثانیه بطول بیانجامد و درصورت نیاز به ساکشن مجدد فاصله هربار ساکشن کردن مابین 30- 20 ثانیه باشد

 

4- در مجموع کل مدت ساکشن کردن کمتر از 5 دقیقه نشود.

 

نکته 3: از ساکشن کردن بصورت روتین خودداری شود.

 

قبل از انجام ساکشن حتما" باید فشار ساکشن را تنظیم کرد در مورد ساکشن دیواری و پرتابل به شرح زیر است:

 

 

6- میزان N/S موردنیاز جهت هر دوره ساکشن

بزرگسالان: 3- 5 cc

کودکان و نوجوانان: 1- 3 cc

نوزادان: کمتر یا مساوی 0.5 cc

7- تجهیزات موردنیاز:

a- کاتتر ساکشن + کانکشن Y شکل: که سایز کاتتر

جهت کودکان 6- 8 Fr

جهت نوجوانان: 8- 10 Fr + کانکشن y شکل

جهت بزرگسالان: 12- 18 Fr

b- دستگاه ساکشن متحرک یا دیواری همراه با تیوب ساکشن

c- نرمال سالین شستشو و یا آب استریل همراه با ست سرم و یک سه راهه

d- ظرف استریل یکبار مصرف

e- دستکش استریل

f- حوله یا پد ضد آب

g- دستبند ایمنی مچ (جهت بیمار) برای مواردی که لازم باشد.

h- وصل آمبوبگ به O₂ ، 100%

i- عینک و ماسک محافظ

j- سرنگ 10cc

k- گان درصورت لزوم

l- کیسه نایلون

پروسیجر ساکشن:

 

1- بررسی ضرورت نیاز بیمار به ساکشن

2- آماده کردن تجهیزات موردنیاز (بررسی سالم بودن دستگاه ساکشن و ...)

3- برای پیشگیری از انتقال عفونت از بیمار به پرستار و بالعکس دستها شسته شود.

4- توضیح دادن پروسیجر برای بیمار درصورت هوشیار بودن

5- پوزیشن بیمار

در بیمار هوشیار:سر در زاویه 45 درجه قرار گیرد.

در بیمار غیر هوشیار: درازکش یک طرفه (sidelying position)

نکته: درصورت نیاز برای محدود کردن حرکات بیمار ، دستبند ایمنی بکار ببرید.

 

آمادگی های لازم قبل از ساکشن:

 

6- وصل کردن آمبو به O₂، 100،

7- باز کردن بسته استریل به روش استاندارد

8- روشن کردن ساکشن و تنظیم فشار دستگاه

9- پوشیدن گان، ماسک و عینک درصورت لزوم

10- وصل سوند استریل به دستگاه ساکشن

11- پهن کردن یک حوله استریل روی سینه بیمار و زیر لوله تراکیاستومی

12- پوشیدن دستکش استریل

13- قرار دادن سوند استریل در دست استریل غالب (با رعایت کلیه نکات مربوط به تکنیک آسپتیک)

 

آمادگی های لازم در زمان ساکشن کردن:

 

14- روشن کردن ساکشن با دست غیر استریل

15- وارد کردن سر سوند استریل در نرمال سالین جهت اطمینان از در دست بودن دستگاه ساکشن مرطوب شدن سوند

16- جهت رعایت دقیق تر تکنیک آستیک هنگام گرفتن کاتتر از گاز استریل استفاده شود.

17- درصورت نیاز از فرد دیگری کمک بخواهید

18- با دست غیر غالب میزان O₂ را 15- 12 لیتر در دقیقه تنظیم کنید

19- درصورتی که بیمار O₂ می گیرد آن را قطع کنید

20- وصل آمبوبگ به ETT یا تراکیاستومی تیوب

21- آمبوبگ همزمان با عمل دم بیمار 5- 3 بار فشار دهید (با کمک فرد دوم)

نکته: توجه به حرکت قفسه سینه هنگام زدن آمبوبگ فراموش نشود.

22- جداسازی آمبوبگ (سر آمبو به طرف بالا- کنار تخت یا روی سینه بیمار باشد.)

23- درصورت زیاد بودن ترشحات فقط چند دقیقه جریان O₂ را بالا برده و آمبوبگ نزنید.

24- بسرعت و با ملایمت سوند را وارد ETT یا T.tube کنید (دست روی رابط Y نباشد)

25- سوند حدود 12.5 سانتیمتر وارد کنید و درصورت مواجهه با مقاومت سوند 2- 1 سانتیمتر بالا بکشید.

درصورتی که بیمار از دستگاه تنفس مکانیکی استفاده می کند جهت پیشگیری از هیپوکسی شدن ناشی از

ساکشن از تکنیک های زیر استفاده می کنید:

1- Insufflation: یعنی تولید همزمان اکسیژن + ساکشن با استفاده از tracheal adoptor یا double lumen

2- hyper oxygenation : به میزان 15 لیتر در دقیقه اکسیژن داده می شود یعنی با بالا بردن FiO₂ دستگاه

مانع از هیپوکسیا شویم. این کار با استفاده از آمبوبگ و وصل به اکسیژن درصورت استفاده از آمبوبگ در غیر

اینصورت در دستگاه تهویه مکانیکی FiO₂ را به 100% می رسانیم.

3- Hyper inflation : با بالا بردن حجم حیاتی یا همان tiadal volum دستگاه انجام می شود.درصورت

استفاده از آمبوبگ این کار با افزایش حجم آمبوبگ و یا استفاده از sign دستگاه تهویه مکانیکی انجام می شود.

نکته:

در موارد زیر از sign استفاده نمی شود.

الف- بالا بودن فشار راه هوایی

ب- پارگی تراکئوبرویکیال

ج- نشت شدید بلورال

د- جراحی اخیر بر روی قفسه سینه

4- hyper ventilation: این کار سبب افزایش تعداد تنفس شده و مانع از هیپوکسیا می شود و نیاز به افزایش حجم حیاتی و FiO₂ نمی باشد

 

Inflation & deflation of ETT & T.tube

پر و خالی کردن لوله ترکیاستومی و لوله تراشه

وسایل:

وسایل موردنیاز جهت ساکشن + سرنگ 5 و 10 سی سی – آمبوبگ- گوشی و پنس سر لاستیکی

مراحل انجام کار:

1- تخلیه ترشحات دهانی- حلقی و کنار گذاشتن سوند

2- وصل سرنگ 5- 10 cc به سر کاف

3- در حالت دم هوای درون کاف را خارج کنید

4- با آمبوبگ فشار مثبت ایجاد کنید

5- هوای درون کاف را به آرامی خارج کنید

6- درصورت تحریک ساکشن تراکیا انجام شود

7- بررسی تنفس بیمار

8- باز کردن مجدد کاف

9- قرار دادن گوشی بر روی گردن بیمار در مجاورت نای

10- هنگام عمل دم بیمار حداقل هوای وارده به کاف 2- 5 cc وارد کنید.

11- وارد کردن هوا به داخل کاف تا زمانی که صدای نشت هوا به گوش نرسد.

12- عدم احساس عبور هوا از طریق دهان – بینی یا اطراف تراکیاستومی

13- پس از اطمینان از پر بودن کاف (0.1- 0.3 cc هوای کاف را به داخل سرنگ بکشید ) (یا حداقل نشت

هوا)

14- با پنس سر لاستیکی کاف را مسدود کنید.

15- سرنگ را از کاف جدا کنید.

16- فشار کاف نباید از 15- 20 ml یا 25cm آب تجاوز کند.

17- تامین آسایش بیمار

18- فشار کاف ، هر 12- 8 ساعت یکبار اندازه گیری کنید.

توجه: اقدامات زیر جهت بررسی علائم نشت هوا از لوله تنفسی لازم است:

1- تزریق هوا به کاف مانع افزایش فشار داخل کاف می شود.

2- بیمار می تواند صحبت کند.

3- بدون گوشی صدای عبور هوا از بینی، دهان و ناحیه گردن شنیده می شود.

4- جمع شدن و زیاد شدن ترشحات در دهان

19- جمع آوری وسایل

20- شستن دست

21- ثبت اطلاعات در پرونده

 

منابع:

- مهارتهای بالینی پرستاری ویژه پرستاران طرحی- دانشگاه علوم پزشکی شیراز

- مراقبتهای پرستاری ویژه در بخشهای CCU و ICU و دیالیز- محمدرضا عسگری – محسن سلیمانی

 

گردآورنده:خانم محمدنیا   20/4/1390