|
تشنج (كه حمله تشنجي يا حمله غش هم نام دارد) شامل انقباضات غيرارادي تعداد زيادي از عضلات بدن است. اين وضعيت ناشي از وجود يك اختلال در فعاليت الكتريكي مغز است. تشنج‌ها معمولاً منجر به از دست رفتن يا اختلال هوشياري مي‌شوند. شايع‌ترين علت تشنج، صرع است. ساير علل عبارتند از: برخي از بيماري‌هاي تخريب‌كننده مغز، آسيب سر، كمبود اكسيژن يا گلوكز در مغز و مصرف سموم خاصي مثل الكل. تشنج‌هاي صرعي، ناشي از اختلالات عمده و عودكننده فعاليت مغز هستند. اين تشنج‌ها مي‌توانند ناگهاني و بدون مقدمه روي دهند. درست قبل از (شروع) تشنج، بيمار ممكن است يك دوره هشداردهنده (اورا) با يك سري علايم را تجربه كند كه مثلاً به صورت يك احساس عجيب و غريب يا يك بو يا مزه خاص است. صرف نظر از علت تشنج، مراقبت‌هاي ارايه شده هميشه بايد شامل باز و پاك نگه داشتن راه تنفسي و كنترل علايم حياتي (سطح پاسخ‌دهي، نبض و تنفس) باشد. همچنين شما بايد از وارد آمدن آسيب‌هاي بيشتر به بيمار طي يك حمله تشنج پيشگيري كنيد و شرايط ارايه مراقبت‌هاي مناسب پس از بهبود را فراهم كنيد. |
|
|
تشخيص |
|
به‌طور كلي:
- بي‌هوشي ناگهاني
- سفت و قوسي شدن پشت
- حركات تشنجي
ترتيب اتفاقات زير در صرع شايع است:
- بيمار به‌طور ناگهاني و اغلب با فرياد كشيدن، بي‌هوش به زمين مي‌افتد.
- بدن بيمار سفت و پشت او قوس‌دار مي‌شود.
- ممكن است تنفس متوقف شود. لب‌ها ممكن است ته‌رنگ خاكستري ـ آبي (سيانوز) داشته باشند و صورت و گردن، قرمز و پف‌آلود شوند.
- حركات تشنجي آغاز مي‌شوند. ممكن است فك، قفل شود و تنفس صدادار شود. بزاق روي دهان ظاهر مي‌شود و در صورتي كه زبان يا لب‌ها بريده شده باشند، بزاق مي‌تواند خوني باشد. ممكن است كنترل مثانه يا روده از دست برود.
- عضلات شل شده، تنفس به حالت طبيعي برمي‌گردد؛ بيمار معمولاً در عرض چند دقيقه، هوشياري خود را دوباره پيدا مي‌كند. بيمار ممكن است دچار احساس منگي شود يا كارهاي عجيب و غريبي از خود بروز دهد. امكان دارد كه نسبت به رفتار خود آگاهي نداشته باشد.
- پس از يك حمله تشنج، بيمار ممكن است احساس خستگي كند و به خواب عميق فرو برود. |
|
|
مباحث زير را هم ببينيد: |
|
اختلال هوشياري ، اقدامات نجات‌دهنده حيات . |
|
|
|
|
اهداف |
|
محافظت از بيمار در برابر آسيب
ارايه مراقبت پس از برگشتن هوشياري
در صورت لزوم، فراهم كردن شرايط انتقال بيمار به بيمارستان |
|
|
۱) اگر مي‌بينيد كه بيمار در حال افتادن است، سعي كنيد به بي‌خطر كردن سقوط او كمك كنيد (مبحث « كنترل سقوط » را ببينيد). فضاي اطراف بيمار را خالي كنيد؛ از ناظران بخواهيد كه محل را ترك كنند. اشياي بالقوه خطرناك (مثل نوشيدني داغ يا اجسام تيز) را دور كنيد. زمان شروع تشنج را يادداشت كنيد. |
|
|
۲) در صورت امكان، با قرار دادن يك بالشتك نرم در زير سر بيمار، از سر محافظت كنيد. لباس‌هاي اطراف گردن را شل كنيد. |
|
|
|
|
۳) پس از توقف تشنج، راه تنفسي را باز و تنفس را كنترل كنيد؛ آماده باشيد تا در صورت لزوم، احياي تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز كنيد (مبحث « اقدامات نجات‌دهنده حيات» را ببينيد). |
|
|
|
|
۴) اگر بيمار نفس مي‌كشد، وي را در وضعيت بهبود قرار دهيد. علايم حياتي (سطح پاسخ‌دهي، نبض و تنفس) را كنترل و ثبت كنيد. طول مدت تشنج را يادداشت كنيد. |
|
|
احتياط! |
|
از حركت دادن بيمار خودداري كنيد مگر آنكه وي در معرض خطر فوري باشد.
از قرار دادن چيزي در دهان بيمار يا استفاده از نيروي خود براي مهار كردن حركات او خودداري كنيد. |
|
|
هشدار! |
|
در صورتي كه هريك از موارد زير صادق باشد، با مركز اورژانس تماس بگيريد و آمبولانس درخواست كنيد:
بيمار به مدت بيش از ۱۰ دقيقه، بي‌هوش بوده است.
تشنج بيش از ۵ دقيقه طول كشيده است.
بيمار دچار تشنج‌هاي مكرر شده است و يا اين تشنج، اولين تشنج او است.
بيمار هيچ دليلي براي تشنج خود نمي‌شناسد. |
