Diabetes insipidus
تشنگي زياد، دفع مقدار زياد ادرار رقيق و بدون رنگ (تا 15 ليتر در روز) و خشكي دست‌ها را مي‌توان از علائم بيماري ديابت بي‌مزه نام برد.
با اين كه گفته مي‌شود اين بيماري نادر است و افراد نبايد نگران ابتلا به آن باشند؛ اما برخي پزشكان معتقدند گاهي شخص پس از انجام عمل جراحي مغز و هنگام بستري بودن در بيمارستان دچار اين عارضه مي‌شود و بيماري بيشتر گريبان خانم‌هاي جوان را مي‌گيرد.
هيپوفيز خلفي از نسج عصبي مغز است و درواقع سلول‌هايي كه ADH ترشح مي‌كنند، پايانه‌هاي عصبي را تشكيل مي‌دهند.به گفته وي،AVH نوعي هورمون است كه از پايانه‌هاي عصبي ترشح مي‌شود و غير از هيپوفيز خلفي در جاهاي ديگر مغز نيز ترشح مي‌شود، مانند مركز تشنگي در هيپوتالاموس. به همين دليل افراد مبتلا مدام تشنه هستند.
كانال‌هايي به نام كانال‌هاي عبور آب در لوله‌هاي جمع‌كننده ادرار (توبول‌ها) ناحيه عمقي نسج كليه (مدول‌ها) وجود دارند كه وقتي از نظر اسمزي (املاح) غلظت املاح زياد شده، به واسطه آن در اين قسمت املاح‌دار مي‌شود. در اين فرآيند هورمون ADH كانال‌ها را به جداره لوله‌هاي جمع‌كننده ادرار (توبول‌ها) مي‌چسباند و براساس اسمز، آب حركت مي‌كند و وارد ناحيه عمقي نسج كليه شده، از طريق عروق خوني جذب مي‌شوند. به همين دليل به آن، هورمون ضدادرار گفته مي‌شود.
اين پزشك متخصص مي‌گويد: براي آن كه اين هورمون كار كند، بايد هيپوفيز خلفي و قسمت هيپوتالاموس و نواحي عمقي نسج كليه (مدول‌ها) سالم باشند. در غير اين صورت ادرار زياد دفع خواهد شد.تومورها، ضايعات، ضربه به سر و اشعه درماني در نواحي هيپوفيز و هيپوتالاموس در ترشح AVP اختلال ايجاد مي‌كنند كه مي‌تواند گذرا و حتي دائمي باشد.
اگر نواحي عمقي نسج كليه بر اثر سنگ‌هاي كليه، بيماري‌هاي مزمن كليه، فشار خون و داروهاي مختلف تخريب شود، ديگر جذب آب اتفاق نمي‌افتد.
گاهي افراد به علل مختلف، آب زيادي مي‌نوشند، مثلا تشنگي زياد بر اثر مصرف برخي داروهاي اعصاب كه دهان را خشك مي‌كنند و فرد به جاي نوشيدن روزانه 2 ليتر آب، مجبور به استفاده 5 الي 6 ليتر آب مي‌شود كه به دنبال آن در عمق كليه پديده شسته شدن بر اثر ورود و خروج زياد آب رخ مي‌دهد و كاهش املاح و اختلال در جذب آب ايجاد مي‌شود.
علائم بيماري
با فرارسيدن فصل سرد سال، تعريق بدن كم صورت مي‌گيرد و در نتيجه به ميزان ادرار افزوده مي‌شود و گاهي نيز ترس، استرس، اسپاسم گردنه مثانه و.... باعث بروز حجم زياد ادرار مي‌شوند، ولي در ديابت بي‌مزه با توجه اين كه شخص به دفعات فراوان ادرار مي‌كند، فرد مبتلا تا 10 ليتر آب در روز مي‌نوشد و وقتي به هوش باشد صدمه‌اي براي بدن نخواهد داشت، اما اگر شخص دچار بي‌هوشي شود، ديگر توان نوشيدن و جبران آب دفع شده از بدن را نخواهد داشت.
دكتر فتاحي يكي از مهم‌ترين تغييراتي كه در بيماران ديابت بي‌مزه رخ مي‌دهد را پايين آمدن وزن مخصوص ادرار صبحگاهي ذكر مي‌كند. به عنوان مثال اگر وزن مخصوص ادرار صبحگاهي 030/1 باشد، در اين بيماران وزن بسيار پايين‌تر است.
تست تشخيصي بيماري
بستري كردن و تشنه نگه داشتن بيمار براي چند ساعت و غليظ نشدن ادرار در اين مدت، دليل محكمي براي تشخيص اين بيماري است.
اين پزشك غدد يادآور مي‌شود: براي درمان اين بيماري، هورمون مورد نظر تهيه شده و همانند قطره بيني يا اسپري مصرف مي‌شود و از آنجا كه هورمون DDAVP بسيار كوچك است، از طريق استنشاق مخاط بيني جذب و اثرگذار است، ولي اگر اين بيماري بر اثر اختلال در كليه باشد، بايد ابتدا بيماري كليوي درمان شود.
وي اظهار مي‌كند: معمولا درمان بيماري تا آخر عمر است و بيمار بايد هميشه از قطره استفاده كند. دكتر فتاحي مي‌افزايد: گاهي در ايام حاملگي شاهد تشديد بيماري هستيم كه بنابه صلاح پزشك متخصص دوز دارو تغيير مي‌كند، ولي آنچه در اين بيماري اهميت دارد، آن است كه هر قدر از اين دارو كمتر خورده شود و كمتر آب نوشيده شود، كليه جذب بهتري خواهد داشت.
